صفحات

۱۳۸۹ تیر ۳۱, پنجشنبه

ولسوالی جاغوری

موقعیت جغرافیایی وحدود اربعه:
 ولسوالی جاغوری در قسمت جنوب غرب ولایت غزنی بین عرض البلد های 38 درجه و38 دقیقه شمالی و طول البلد 67 درجه و27 دقیقه شرقی واقع است .کوهایی جاغوری بصورت عموم از صخره های نوع گرانیت تشکیل شده است.ولسوالی جاغوری از گوشه شما ل به ولسوالی ناهور ، از شمال شرق به ولسوالی قره باغ ، از جنوب شرق به ولسوالی مقر ، از گوشه شمال غرب به ولسوالی مالستان واز سمت جنوب به ولا یت زابل محاط است .مرتفع ترین قله آن از3760 متر متجاوز نیست. کوتل المیتو 3750 متر از سطح بحر ارتفاع دارد . بستر دریا وسرزمین های زراعتی آن بیشتر از سطح بحر بلند نبوده وکوتل تبرغنک به طرف شما ل غرب سنگماشه موقعیت داشته ولسوالی جاغوری را ازولسوالی مالستان جدا کرده است.[1] مساحت ونفوس : ولسوالی جاغوری  1800 متر مربع مسا حت دارد. وار تفا ع مرکز آن سنگما شه از سطح بحر 2400 متر است.ولسوالی جاغوری یکی از پر نفوس ترین ولسوالی ولایت غزنی بوده و به اساس تخمین ریاست احصاییه مرکزی درسال 1385 نفوس این ولسوالی به 156500 نفر میرسد که 79700 ان را مرد و 76800 آن را طبقه اناث تشکیل میدهد. در صد مردان نسبت به زنان 104 است . ونفوس شهر غزنی بر اساس تخمین احصاییه مرکزی در همین سال 140000 نفر است که نفوس شهر غزنی نسبت به ولسوالی جاغوری کمتر است . اما بر اساس سرشماری خود ولسوالی جاغوری که توسط نما ینده گان مردم در سال 1385 صورت گرفته است نفوس این ولسوالی به 256000 نفر میرسد که ده فیصد آن در مها جرت به سر میبرد یعنی 25600 نفر در مهاجرت به سر میبرد. ونظر به تخمین ریا ست احصاییه مرکزی سرشماری توسط نماینده گان مردم ازصحت کامل برخورداراست طوری که درسرشماری همکاری مردم شرط موفقیت است دراینجا هرقریه به نمایده گان خویش لیست دقیق خانواده خویش ومهاجرین خویش را داده است .
وضعیت اجتماعی  جاغوری :
اقوام :   1- اوقی 2- مسکه 3- دهمرده 4- باغوچری 5- ازدری 6- خوشه 7- بابه 8- هیچه 9- یا رمحمد 10- پشی 11- شیرداغ 12- سادات وغیره ...
 قوم سادات درمناطق مختلف جاغوری حضور دارند . اما قسمت عمده آن ها در ششپر، وچهل دختران وسبا قول المیتو میباشد .

اقشار:   1- قشر روحا نیون 2- قشر روشنفکران 3- قشر کسبه کاران ، زمینداران وکار گران .
 روحانیون:  روحانیون یک بخش عمده این ولسوالی به شمار رفته ودر اجتماع از جایگاه خا ص برخوردارمیباشد .روحانیون درزنده گی اجتماعی وطرزتفکرمردم مخصوصأ در دها ت کشور تأ ثیری زیاد دارد . ومردم جاغوری به این قشر به دیده احترام نگریسته وازآن ها تعلیمات اسلامی را فرا گرفته وفرزندان خویش را به نزد آن ها برای آموزش تعلیمات اسلامی میفرستند . روحانیون نماینده گان مستقیم دین محسوب گشته وبه دو بخش اساسی تقسیم میشوند .که به نحوی حل کننده مشکلات مردم محلی بوده وبامردم بصورت مستقیم سروکار دارند . قشربالای آن به نماینده گی ازامام (ع) سهم جمع آوری میکند وپاسبان اساسی دین محسوب میشود . اما قشر پائین شان که بنام آخند یاد میشود درامورکوچک دینی حل وفصل به جوابات ومسائل مردم محل وپیش برد سواد آموزی نوجوانان محل درپهلوی مکاتب میباشد وشیخ ها یا شیوخ طلاب روحانی را تحت تربیه گرفته ودرواقع آخندهای آینده را تشکیل میدهند. درین ولسوالی شورای روحانیت ویا شورای علما نیزوجود دارد واین شورا برعلاوه وظایف تعلیمات اسلامی وامربمعروف ونهی ازمنکر در جاروجنجال ودعاوی که بین افراد صورت میگرد ،شرکت کرده وآن را از طریق شرعی حل وفصل میکند. ودرحل کردن منازعات وجاروجنجال برعلاوه روحانیون وحکومت بزرگان قومی وریشسفیدان محلی نیز به حل مشکلات جامعه میپردازند.ومشکلات را از طریق عرفی حل وفصل مینماید.   ودر ضمن شورای علما جا غوری درجلسه سراسری علماء افغانستان نیز شرکت میکند . در ولسوالی جاغوری به علت کوهستانی بود نش وهم به خا طر کثرت نفوس تعداد زیاد مسا جد وجود داشته وتقریبأ در حدود 350 مسجید فعال با 230 ملائی ومکتب خانه موجود میباشد . مسا جد متذکره توسط خود مردم آبادگردیده وتوسط روحانیون اداره میگردد.
آغاز شکل گیری مساجد درجاغوری: تأسیس مساجید درجاغوری سابقه تاریخی دارد که تاریخ دقیق آن معلوم نیست ومیتوان گفت که با ورود اسلام هم خوانی داشته باشد ودر آن دوران مساجد به شکل محدود وسنگ چینی بدون سقف که مردم نمازهایی یومیه وعبادات شان را درآن محل معین انجام میداد ه اند وبا ازدیا د جمعیت ونیازمندی شکل چهاردیواری را به خو د میگرد ودر زمان سردار شیرعلی خان جاغوری که ازسرداران امیرنادرشاه غازی بوده ترویج بیشتری یافته است. که برعلاوه عبادات درتجمع هایی عمومی خصوصأ درتعلیم وتربیه وآموزشهای دینی ازآن مورد استفاده قرارمیگرفته است . تعلیم وتربیه درمساجد : درگذشته ها با جوی حاکم درکشور مکاتب وجود نداشت واگرهم وجود داشت فضای کشورو دستگاه حاکم آنگونه بود که مناطقی باید ازتعلیم وسواد گذاشته شوند وجاغوری جزء ازمناطق محروم کشوربه شمارمیرفت . درین میان مساجد جاغوری وملاامامان نقش سازنده درتعلیم وتربیه فرزندان این مرز وبوم داشته که به نام مکتب خانه ها یاد میگردیده ، شاید این سیره حسینیه درمنا طق محدود کشور به روش که درجا غوری موجود بوده وجود داشته باشد واین سیره حسنه توسط آخند بزرگ کلب علی ازقریه انگوری جاغوری باهمکاری جدی سردارشیر علی خان جاغوری صورت پذیرفته است . سردار شیرعلی خان مقتدرجاغوری با اطلاع ازعمل کرد آخند که مروج احکام دینی بوده ، دستوراجرای اجرایی قوانین د ینی واحکام اسلامی را توسط آخند بزرک (کلب علی ) صادرمینما ید و آخند را با احترام تمام به مرکز جا غوری فرا خواند ه میگوید :ترویج احکام اسلامی وگفتن قوانین دینی برای مردم از شما واجرای آن ازمن .آخند کلب علی در ابتدا به آموزش خانه به خانه اقدام نموده به ترویج وآموزش احکا م دینی میپردازد وآنگاه مساجد را فعال ساخته وسیره حسنه ملا امامی را درجا عوری ترویج مینماید. مردم جاغوری هم که بستری خوبی برای پذیرش احکام دینی بوده اند ودرک صحیح ازاوضاع سیاسی واجتما عی کشورداشته اند و نقش تعلیم وتربیه رادرسازنده گی جامعه بخوبی میدانسته اند ، لذا تأسیس مساجد را بهترین جایگاه برای آموزش سواد تعلیمات دینی واحکام اسلامی دانسته وبا تشویق وتبلیغ آخند بزرک (ملاکلب علی)و همکاری جدی سردارشیرعلی خان دسته هایی ازقریه هایی نزدیک جمع گردیده ومسا جد تأسیس مینمودند. وشخص عالم وروحانی را به عنوان ملاامام وسر پرست مسجد میگمارد ومردم اهالی قریه برای ملاامام خویش معا ش میپردازند. ویک نفر دیگررانیز به حیث خادم مسجد تعین میکند وبرای وی مردم قریه معا ش میپردازند. نقش روحانیت درمساجد: با اهتمام ملاکلب علی آخند بزرک وبا پشت بانی سردارشیر علی خان سیره گرفتن ملا امام درقریه های جا غوری رواج میابد وهر قریه با نیاز مندی که درابعاد دینی و آموزش سواد احساس میکرد با تشویق وتبلیغ آخند مسجیدی را با پول مردمی تعمیرمیکردند تا برعلاوه مکان مقدس محلی برای تجمع طلاب ومرکز آموزش وتعلیم هم باشد و با تعین معاش آخندی را به عنوان ملاامام منطقه مؤظف مینمودند ومعمولا برای یک سال قرار داد میکردند . تا باشد هم احکام اسلامی آموزش داده شود ومحلی برای آموزش سواد با شد . ملا اما م منطقه برعلاوه وظیفه امربه معروف ونهی ازمنکرو آموزش دین درتعلیم وتربیه بچه های مردم هم میپرداخت وباهمان امکانات محدود تعلیمی میتوانستند مؤفقانه درسواد آموزی ، آموزش قرآن کریم واحکام اسلامی ایفایی وظیفه نمایند وحقیقت انکارنا پذیر است که اساس تعلیم وتربیه وریشه سواد آموزی ودانش درجا غوری مسا جد ومکاتب خانه ها است . اما برای سواد آموزی با مقا یسه روش امروزی برای سواد آموزی بسیار سخت ودشوار بوده است . امکانات تعلیمی که در آن زمان بدسترس داشتند خیلی محدود بوده است کتابهای که درآن زمان درمکتب خانه ها استفاده قرار میگردید پنج سوره شریف ،پنج گنج (پنج کتاب ) حافظ قرآن کریم ونصاب الصبیان وسایر کتاب های عربی بوده است . و برای تمرین ازقلم نی وتخته های چوبی کا رمیگرفتند . که برای آموزش سواد بسیا ردشوار میبا شد . بچه های خانواده زمانیکه به سن شش وهفت سالگی میرسیدند با تشویق ملاامام توسط یا بزرگ خانواده به مکتب فرستاده میشد واولین کتاب که درمکتب خانه ها تدریس میشد همان پنج سوره شریف بود . شگفت انگیزبوده است مکتب خانه های ابتدایی وبدون امکانات آنروز باهمان کتاب های سنگین که برای تعلیمات تألیف نگردیده اند بدون کدام امکانات درفضای کم مسا جد ،ملا امام مساجد وبا تراکم شدید طلاب وبا وجود یک معلم یا یک آخند ، از صبح تا شام برای آنهمه شاگرد یکی یکی به شاگردان آموزش میدادند ومردم شاهد بودند که شخصیت های بزرگ تحویل جامعه داده اند. با وجودیکه درجا غوری هیچ مکتب دولتی وجود نداشت وهیچ نوع امکانات آموزشی وجود نداشت اکثریت مردم جاغوری ازنعمت سواد خواندن ونوشتن برخورداربودند وآشنایی کافی ازمسائل اسلامی داشته اند .  امروز اکثریت اطفال ونوجوانان به مکاتب ولیسه ها روی آورده اند چون ازیک طرف آموزش سواد دردوران اولیه درمکاتب نسبت به مسا جد آسانتراست واطفال به مکاتب بیشترعلاقه دارند .


قشر روشنفکران قشرروشنفکران یک بخش عمده ولسوا لی جاغوری را تشکیل میدهد. قشرروشنفکران ازطبقات مختلف نشأ ت کرده اند در اموراداری ،خدمات علمی واقتصادی فعالیت دارند. این قشربه واسطه انکشاف معارف روز افزون بوده ودرحیات اجتماعی وسیاسی کشور تأثیری بارزی دارد. معارف که قشری از روشنفکری است شامل 77 با ب مکتب رسمی بوده که ازآن جمله 34 باب آن لیسه که 17 باب آن لیسه ذکور و17 باب آن را لیسه اناث تشکیل میدهد . وتعداد 43 باب آن را مکتب متوسطه وابتدا ییه تشکیل میدهد . و در حدود 48000 نفر شا گرد درین مکاتب درس میخواند .ودر حدود 1111 نفر معلم دولتی و350 نفر معلم ازطرف مؤسسات ومردم محل درین مکا تب کار میکند ومشغول درس و خد مت میباشد .ودرکناراین مکا تب یک لیسه دیگر نیزفعا لیت دارد که تاهنوزرسمی نشده است درین ولسوالی برتعداد مکاتب افزوده شده است وبیش از95 فیصد ازاطفال وجوانان این ولسوالی مشغول فراگیری تعلیم دردهه اخیرهستند.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر